Τα δικαιώματα προαίρεσης αποτελούν ένα σημαντικό χρηματοπιστωτικό μέσο το οποίο υποδηλώνει τη συμφωνία μεταξύ δύο αντισυμβαλλομένων για μια μελλοντική πράξη, με ορισμένους όρους, από την οποία προκύπτουν 2 βασικα δικαιώματα και επομένως 4 θέσεις κατ` αντιστοιχία :

CALL (ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΑΓΟΡΑΣ)

• LONG CALL (ΑΓΟΡΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΑΓΟΡΑΣ)
• SHORT CALL (ΠΩΛΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΑΓΟΡΑΣ)

PUT (ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΩΛΗΣΗΣ)

• LONG PUT (ΑΓΟΡΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΠΩΛΗΣΗΣ)
• SHORT PUT (ΠΩΛΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΠΩΛΗΣΗΣ)

Έτσι λοιπόν, για τα δικαιώματα CALL, ο ένας συμβαλλόμενος ΑΓΟΡΑΖΕΙ το δικαίωμα να ΑΓΟΡΑΣΕΙ το προϊόν της διαπραγμάτευσης (LONG CALL) υπό συγκεκριμένους όρους που προσυμφωνήθηκαν, ενώ ο άλλος συμβαλλόμενος ΠΟΥΛΑΕΙ αυτό το δικαίωμα ΑΓΟΡΑΣ (SHORT CALL), δηλαδή δεσμεύεται ότι θα παραχωρήσει στον πρώτο αυτό που έχει συμφωνηθεί. Πιο συγκεκριμένα, εάν το δικαίωμα αγοράς (σημ. κάθε δικαίωμα εμπεριέχει 100 μετοχες) αφορά στις μετοχές της Χ τράπεζας, τότε ισχύουν τα εξής :
Ο αγοραστής του δικαιώματος αγοράς LONG CALL πληρώνει ένα αντίτιμο ώστε να έχει το δικαίωμα να αγοράσει 100 μετοχές, εφόσον θελήσει να εξασκήσει το δικαίωμά του (εφόσον δηλαδή η πρόβλεψή του ήταν ορθή και η αγορά κινήθηκε υπέρ του). Το βασικό όμως είναι ότι θα αγοράσει τις μετοχές αυτές ΣΤΗΝ ΤΙΜΗ ΠΟΥ ΠΡΟΣΥΜΦΩΝΗΘΗΚΕ κατά την ημερομηνία αγοράς του δικαιώματος.
Αντίστοιχα, ο πωλητής του δικαιώματος αγοράς SHORT CALL, εισέπραξε το αντίτιμο αυτό και δεσμεύτηκε να παραχωρήσει τις 100 αυτές μετοχές, εφόσον πάντα ο αγοραστής αποφασίσει να εξασκήσει το δικαίωμα της αγοράς.

Από αυτό προκύπτουν τα παρακάτω :

1. Ο αγοραστής του δικαιώματος αγοράς LONG CALL προσδοκά άνοδο της αγοράς, ενώ ο πωλητής του δικαιώματος αγοράς SHORT CALL προσδοκά την πτώση, για αυτό και ρισκάρει να πουλήσει τέτοιο δικαίωμα.
2. Επίσης, κάθε δικαίωμα αντιστοιχεί σε ένα υποκείμενο. Στο παραπάνω παράδειγμα της μετοχής Χ, η μετόχή Χ είναι το υποκείμενο βάσει της συμπεριφοράς του εξαρτάται και το δικαίωμα.
3. Ακόμα, κάθε δικαίωμα έχει το αντίστοιχο αντίτιμο (premium), το οποίο καρπώνεται ο πωλητής και εξαρτάται άμεσα από τις προσδοκίες της αγοράς για το υποκείμενο, καθώς και άλλους παράγοντες που δε θα αναλύσουμε εδώ.
4. Τέλος, κάθε δικαίωμα έχει μια τιμή εξάσκησης (strike), δηλαδή η τιμή κατά την οποία συμφωνήθηκε να γίνει η αγοραπωλησία στο μέλλον, πάντα εφόσον ο αγοραστής εξασκήσει το δικαίιωμά του.

Σχετικά με τα δικαιώματα PUT, o ένας συμβαλλόμενος ΑΓΟΡΑΖΕΙ το δικαίωμα να ΠΟΥΛΗΣΕΙ το προϊόν της διαπραγμάτευσης (LONG PUT) υπό συγκεκριμένους όρους που προσυμφωνήθηκαν, ενώ ο άλλος συμβαλλόμενος ΠΟΥΛΑΕΙ αυτό το δικαίωμα ΠΩΛΗΣΗΣ (SHORT CALL), δηλαδή δεσμεύεται ότι θα παραχωρήσει στον πρώτο αυτό που έχει συμφωνηθεί.
Εδώ ισχύουν τα αντίστροφα, δηλαδή ο αγοραστής του δικαιώματος πώλησης (LONG PUT) πληρώνει ένα αντίτιμο ώστε να έχει το δικαίωμα να πουλήσει (να σορτάρει) 100 μετοχές, εφόσον θέλει να εξασκήσει το δικαίωμα, πάντα στην τιμή που προσυμφωνήθηκε. Αντίστοιχα, ο πωλητής του δικαιώματος πώλησης (SHORT PUT) εισέπραξε το αντίτιμο και δεσμεύτηκε να αναλάβει τις 100 μετοχές του συμβολαίου, άσχετα με το αν η τιμή του υποκειμένου μειώθηκε.

Ο αγοραστής του δικαιώματος πώλησης LONG PUT προσδοκά πτώση της αγοράς, ενώ ο πωλητής του δικαιώματος πώλησης SHORT PUT προσδοκά την πτώση, για αυτό και ρισκάρει να πουλήσει τέτοιο δικαίωμα.
Θα αναφερθούμε αναλυτικότερα στο τεράστιο αυτό κεφάλαιο των δικαιωμάτων σε άλλα άρθρα, καθώς ένα τέτοιο όπλο δίνει τη δυνατότητα στον επενδυτή να παίρνει θέσεις με μειωμένο και, το σημαντικότερο, προκαθορισμένο ρίσκο.

Επίσης, έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει διάφορες στρατηγικές, ανάλογα την προσδοκία του αλλά και τις πιθανότητες που έχει αυτή να βγεί αληθινή. Τέλος, ο χρόνος και το volatility είναι μέσα στην εξίσωση των δικαιωμάτων, κάτι που το καθιστά άκρως ενδιαφέρον και αποτελεσματικό.

Το ομόλογο είναι ένα έγγραφο το οποίο ενσωματώνει το εμπράγματο δικαίωμα που καθορίζεται τη στιγμή της πράξης μεταξύ δύο αντισυμβαλλόμενων μερών, για την άσκηση του οποίου δικαιώματος απαιτείται η κατοχή του εγγράφου.
Σύμφωνα με την ετεροβαρή και παραδοτική σύμβαση ομολογίας, ο ένας συμβαλλόμενος (επενδυτής) οφείλει να παραδώσει χρήματα στον άλλον συμβαλλόμενο, ενώ ο άλλος συμβαλλόμενος οφείλει να επιστρέψει αυτά ή άλλα αντικαταστατά πράγματα στους όρους που προσυμφωνήθηκαν δάνειο που συνάπτεται μεταξύ των δύο μερών πρέπει να διαπραγματεύεται σε οργανωμένες αγορές , με την τιμή διαπραγμάτευσης να καθορίζεται από πολύπλοκους μηχανισμούς, πάντα όμως στα πλαίσια της αγοράς και της ζήτησης.
Έτσι, στην πρωτογενή αγορά ο εκδότης δημοσιεύει και εκδίδει το ομόλογο που θέλει και οι επενδυτές που έχουν δηλώσει ενδιαφέρον (πρόκειται για θεσμικούς επενδυτές, τράπεζες και χρηματιστηριακές εταιρίες) αγοράζουν για πρώτη φορά το εν λόγω ομόλογο στην τιμή που θα προσφερθεί εκείνη τη στιγμή. Η τιμή προσφοράς μπορεί να είναι στο άρτιο, δηλαδή στην ονομαστική του αξία, αλλά και υπό ή υπέρ του αρτίου, ανάλογα πάντα την προσφορά και ζήτηση.
Στην δευτερογενή αγορά εμπλέκεται το πλείστο των επενδυτών. Εδώ, το κάθε ομόλογο μπορεί να αλλάξει, δυνητικά, άπειρους κατόχους μέχρι την λήξη του.
Ο εκδότης του ομολόγου είναι συνήθως κάποιο κράτος η μία εταιρία, και αντίστοιχα υπάρχει το κρατικό και το εταιρικό ομόλογο (όπως και κάποιες άλλες, δευτερεύουσας σημασίας κατηγορίες).

Τα βασικά χαρακτηριστικά του ομολόγου είναι:

• Ο εκδότης
• Η ονομαστική αξία του ομολόγου (υπολογισμένη με βάση το 100)
• Ο τόκος επί την ονομαστική αξία (κουπόνι)
• Η ημερομηνία λήξης

Το ομόλογο έχει μια τυποποιημένη μορφή βάσει της οποίας ο εκδότης πληρώνει τους δανειστές του. Έτσι λοιπόν, ο εκδότης είναι υποχρεωμένος να καταβάλλει με προκαθορισμένη περιοδικότητα (ετησίως, 6μηνιαίως κλπ) τον ετησιοποιημένο τόκο, ενώ στην λήξη του ομολόγου, οφείλει να του επιστρέψει ακέραια την ονομαστική αξία του ομολόγου. Από τα παραπάνω προκύπτει και η τελική απόδοση του επενδεδυμένου κεφαλαίου.

Ας κάνουμε ένα παράδειγμα :

Επενδυτής αγοράζει την 02/01/2012 ομόλογο ονομαστικής αξίας 100.000 ευρώ της εταιρίας ΟΤΕ ΑΕ με κουπόνι 5% (ετήσια καταβολή), λήξης 01/2015
σε τιμή 90.000 ευρώ.
Ο επενδυτής έχει να λαμβάνει (εφόσον φυσικά διακρατήσει το ομόλογο μέχρι την λήξη του):

• στις 01/01/2013 το 5% της ονομαστικής αξίας του ομολόγου (5.000 ευρώ)
• στις 01/01/2014 το 5% της ονομαστικής αξίας του ομολόγου (5.000 ευρώ)
• στις 01/01/2015 το 5% της ονομαστικής αξίας του ομολόγου (5.000 ευρώ)
• στις 01/01/2015 την ονομαστική αξία του ομολόγου (100.000 ευρώ)

Παρατηρούμε λοιπόν ότι ο επενδυτής πλήρωσε 90.000 ευρώ (οι προμήθειες στο παράδειγμα δεν είναι υπολογισμένες) και έλαβε 115.000 ευρώ, 25% συνολική απόδοση ή 8,3% ετησιοποιημένη.

Το ομόλογο θεωρείται (μαζί με τα έντοκα γραμμάτια) ως μία από τις πλέον ασφαλής επενδύσεις, με τίμημα τις σχετικά μέτριες αποδόσεις των περισσοτέρων ομολόγων. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που διατρέχει ένας επενδυτής είναι σαφέστατα η πιστοληπτική ικανότητα του εκδότη, καθώς ένα ενδεχόμενο πιστωτικό γεγονός θα έθετε σε κίνδυνο την επένδυση. Παρόλα αυτά, η πιστοληπτική ικανότητα δεν είναι ο μόνος κίνδυνος, όπως εσφαλμένα πιστεύεται. Η επανεπένδυση των τόκων είναι ένα βασικό μέλημα του συμβούλου - διαχειριστή του χαρτοφυλακίου, όπως και ο πληθωρισμός, η ρευστότητα του συγκεκριμένου ομολόγου και η πορεία του ζεύγους συναλλάγματος (εφόσον η επένδυση γίνει σε νόμισμα διάφορο του νομίσματος του χαρτοφυλακίου). Θα αναλύσουμε σε άλλα άρθρα τη διαχείριση τέτοιων θέσεων και την αύξηση της κερδοφορίας ή αντιστάθμιση της επένδυσης για την ελαχιστοποίηση του ρίσκου.
Τελικά, το ομόλογο είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των επενδυτών που στοχεύουν σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις, σταθερές αποδόσεις ή ακόμα και γρήγορες κερδοσκοπικές ενέργειες με μειωμένο συντελεστή κινδύνου. Η χρήση των ομολόγων απαιτεί καλές γνώσεις διαχείρισης και μία συνολική οικονομικοπολιτική άποψη.

Οι χρηματιστηριακοί δείκτες αποτελούν ένα αριθμητικό μέτρο που βοηθάει τους αναλυτές να σχηματίσουν μια συνολική εικόνα για το σύνολο των μετοχών που διαπραγματεύονται υπό τον δείκτη αυτό.

Διάκριση Δεικτών:

1. Βάσει τρόπου υπολογισμού:

• απλοί αριθμητικοί μέσοι όροι, όπου απλά διαιρούμε το σύνολο των τιμών των μετοχών με το αριθμητικό τους σύνολο.
• σταθμικοί μέσοι όροι, όπου σταθμίζεται η τιμή της κάθε μετοχής με την κεφαλαιοποίησή της και το σύνολο αυτών διαιρείται και πάλι με το αριθμητικό σύνολο αυτών.

2. Βάσει είδους μετοχών

• Υψηλής, Χαμηλής, Μεσαίας Κεφαλαιοποίησης, ειδικών χαρακτηριστικών, κλπ
• Τραπεζικοί, Κατασκευαστικοί, Τροφίμων, κλπ
• Γενικοί

Οι πιο διαδεδομένοι δείκτες ανά τον κόσμο, βάσει ρευστότητας, είναι οι εξής:

Standard & Poors (S&P)
O S&P αποτελείται από τις 500 μεγαλύτερες αμερικάνικες εισηγμένες μετοχές από τα δύο χρηματιστήρια NASDAQ και NYSE. Η πρώτη του εμφάνιση έγινε την δεκαετία του 1920 ως S&P 90 (εμπεριείχε 90 μετοχές), ενώ παράλληλα υπήρχε και ένας μεγαλύτερος με τις 420 μετοχές, υπολογισμένος όμως σε εβδομαδιαία βάση. Το 1957 πήρε και το σημερινό του όνομα (S&P500), υπολογίζοντας 500 εισηγμένες.

Dow Jones Industrial Average (DJIA30)
O Dow Jones συμπεριλαμβάνει τις 30 μεγαλύτερες βιομηχανικές μετοχές της Αμερικής, η τιμή των οποίων υπολογίζεται ως αριθμητικός μέσος όρος. Κατασκευάστηκε από τον δημοσιογράφο και επιχειρηματία Charles Dow το 1896, ο οποίος έδωσε και το όνομά του στον περίφημο αυτό δείκτη.

NASDAQ 100
O τρίτος αμερικάνικος δείκτης, ο NASDAQ 100, αποτελείται από 100 μη χρηματοοικονομικές εταιρίες. Η ιδιοτροπία αυτού του δείκτη έγκειται στο ότι οι εισηγμένες δεν είναι απαραίτητα αμερικάνικες. Κατασκευάστηκε το 1971 από την NASD (National Association of Securities Dealers) και ήταν το πρώτο αμιγώς ηλεκτρονικό χρηματιστήριο.

DAXX 30
O μεγάλος γερμανικός δείκτης Xetra DAXX αποτελείται από τις 30 μεγαλύτερες μετοχές του Χρηματιστηρίου της Φρανκφούρτης, υπολογισμένες με σταθμικό μέσο όρο. Κατασκευάστηκε το 1988, αρχίζοντας από τις 1000 μονάδες.

EUROSTOXX 50
O μικρός γερμανικός δείκτης αποτελείται από τις 50 μεγαλύτερες ευρωπαϊκές μετοχές μέσω του Deutche Borse, εξού και το παρατσούκλι "Blue-Chips της Ευρωζώνης", ενώ χαρακτηριστικό του δείκτη είναι το μεσαίο volatility και οι πολύ υψηλοί όγκοι συναλλαγών. Οι χώρες που τον αποτελούν είναι οι Αυστρία, Βέλγιο, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία και Ισπανία. Ξεκίνησε να λειτουργεί το 1987.

FTSE 100
Ο αγγλικός δείκτης περιέχει 100 επιλεγμένες εισηγμένες από το χρηματιστήριο του Λονδίνου, βάσει διασποράς και κεφαλαιοποίησης. Ξεκίνησε το 1984 από τις 1000 μονάδες και θεωρείται ο πιο ισορροπημένος, από άποψη στάθμισης, δείκτης.

CAC 40
H γαλλική έκδοση του γερμανικού DAXX, καθώς ξεκίνησε την ίδια στιγμή και στις ίδιες μονάδες. Ο CAC αποτελείται από 40 εισηγμένες του χρηματιστηρίου του Παρισιού.

ΝΙΚΚΕΙ 225
Το 1949 η εφημερίδα Nihon Keizai έδωσε το όνομά της στον μεγαλύτερο δείκτη της Ασίας, ΝΙΚΚΕΙ, ο οποίος υπολογίζεται από τον αριθμητικό μέσο όρο των 225 μεγαλύτερων μετοχών του χρηματιστηρίου του Τόκιο.

Κάθε δείκτης αποτελεί ένα επενδυτικό όχημα που η βασική μορφή συναλλαγών είναι τα παράγωγα προϊόντα, derivatives και options. Παρόλα αυτά, δίνεται η ευκαιρία στον επενδυτή να μπορεί να ανοίγει θέσεις μέσω CFDs και ETF, ενώ και οι ώρες συναλλαγών, αντίθετα με τη spot υποκείμενη αγορά η οποία είναι συνήθως 7-8 ώρες, μπορεί να είναι έως και 24 ώρες.